مجله سالمندی ایران، جلد ۱۴، شماره ۱، صفحات ۱۰۲-۱۱۳

عنوان فارسی تأثیر برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت وزارت بهداشت بر میزان دانش، نگرش و عملکرد بیماران سالمند دیابتی نوع ۲ شهر اصفهان
چکیده فارسی مقاله اهداف بیماری دیابت یکی از بیماری‌های مزمن در حال افزایش در دنیاست. از مهم‌ترین دلایل این افزایش می‌توان به افزایش سالمندان و همین‌طور به سالمند‌شدن جمعیت در کنار تغییر الگو و تغییر شیوه زندگی به سوی بی‌تحرکی و تغذیه نامناسب اشاره کرد. برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت با هدف پیشگیری و کنترل دیابت و عوارض ناشی از آن وکاهش هزینه‌های اقتصادی،کاهش ناتوانی‌ها، کاهش مرگ‌ومیر زودرس ناشی از دیابت و عوارض آن، ارتقای کیفیت زندگی و افزایش طول عمر مفید بیماران دیابتی در حال انجام است و هنوز تأثیردقیق برنامه بررسی نشده است. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر این برنامه بر دانش، نگرش و عملکرد بیماران در زمینه کنترل دیابت انجام شد.  مواد و روش ها پژوهش حاضر مطالعه‌ای مقطعی از نوع قبل و بعد بودکه روی 100 سالمند دیابتی جدیدالورود به برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت، به صورت دردسترس در شهر اصفهان انجام شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسش‌نامه‌ای شامل اطلاعات جمعیت‌شناختی و سلامت و پرسش‌نامه سنجش دانش، نگرش و عملکرد بیماران بود. اطلاعات قبل از ورود به برنامه و 3 ماه پس از ورود به برنامه جمع‌آوری شد. یافته ها از 100 نفر شرکت‌کننده در مطالعه،41 نفر (41 درصد) مرد و 59 نفر (59 درصد) زن بودند. 42 نفر (42 درصد) بازنشسته و 5 نفر (5 درصد) شاغل بودند که تنها مردان را شامل می‌شد. بیشترین فراوانی شرکت‌کنندگان یعنی 44 نفر (44 درصد) در گروه سنی 60 تا 64 سال و کمترین فراوانی آنان، یعنی سه نفر (3 درصد) در گروه سنی 80 تا 84 سال بودند. کمترین سن شرکت‌کنندگان 60 سال و بیشترین سن 84 سال بود. 88 نفر (88 درصد) از سالمندان با همراه و 12 نفر (12 درصد) تنها زندگی می‌کردند. 47 نفر ( 47 درصد) بی‌سواد، 15 نفر (15 درصد) با تحصیلات بالاتر از دیپلم، 11 نفر (11 درصد) با تحصیلات ابتدایی، 6 نفر (6 درصد) با تحصیلات راهنمایی بودند و 21 نفر (21 درصد) دیپلم داشتند. 77 نفر (77 درصد) سابقه ابتلا بین صفر تا 10 سال و 9 نفر (9 درصد) سابقه ابتلا بین 20 تا 29 سال را داشتند. 55 نفر (55 درصد) بیماران فشار خون، 44 نفر (44 درصد) اضافه‌وزن، 28 نفر (28 درصد) چاقی، 53 نفر (53 درصد) چاقی شکمی، 71 نفر (71 درصد) اختلال چربی خون، 66 نفر (66 درصد) سابقه ابتلا در اعضای درجه‌یک خانواده، 4 نفر (4 درصد) مصرف فعلی سیگار، 16 نفر (16 درصد)، سابقه قبلی مصرف یا ترک سیگار، 3 نفر (3 درصد) مصرف فعلی الکل و 3 نفر (3 نفر) سابقه مصرف قبلی یا ترک الکل را داشتند. میانه نمره دانش بیماران از 7 در مرحله اول برنامه به 10 در مرحله دوم بعد از ورود به برنامه (61/7-P< 0/001، z=) و میانه نمره نگرش از نمره 8 در مرحله اول  قبل از ورود به برنامه به نمره 10 بعد از ورود به برنامه (84/6-=P< 0/001، z) تغییر کرد. میانگین و انحراف معیار عملکرد بیماران قبل از ورود به برنامه به ترتیب 35/60و 6/38 و بعد از ورود به برنامه به ترتیب 41/91 و 5/23 بود و به طور معنی‌داری بهبود یافت (11/95-P< ،001/0‌t=) نتیجه گیری نتایج تحقیق، اهمیت و مؤثربودن برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت را در بهبود دانش، نگرش و عملکرد سالمندان دیابتی نشان داد. پیشنهاد می‌شود این برنامه در همه مراکز بهداشتی‌درمانی کشور انجام شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله

عنوان انگلیسی Effects of Nationwide Program for Prevention and Control of Diabetes Initiated by the Ministry of Health on Elderly Diabetic Patients’ Knowledge, Attitude and practice in Isfahan
چکیده انگلیسی مقاله Objectives Diabetes is a chronic disease that is increasing in the world. This disease is spreading due to the population increase, aging process, lifestyle changes, inactivity, and inappropriate nutrition. The Nationwide Program for Prevention and Control of Diabetes is already underway for controlling this disease and its adverse effects, including the associated disabilities and immature mortality rate, economic costs, and improving the sufferers' life quality. This study aimed to investigate the effects of this program in Iran. Methods & Materials This was a cross-sectional study with a Pre-test-Post-test design. In total, 100 elderly patients newly diagnosed with diabetes were selected through convenience sampling method from Isfahan City, Iran. The required data were obtained using questionnaires on demographic and health data, as well as patients' knowledge, attitude, and practice. The data were gathered before and three months after the patients' entrance into the program. Results Of the total 100 patients participating in the study, 41% were male and 59% female; 42% retirees, 53% housekeepers, and 5% employees, of whom, 5% were males. Majority of them (44%) aged 60-64 years, and only 3% aged 80-84 years (minority). A total 88% of them lived with others and 12% lived alone. Moreover, 47% were illiterate, 15% were educated above diploma, 11% held a primary school degree, 6% had a junior high school degree, and 21% had a high school diploma. In addition, 77% of the patients suffered from this disease for 0-10 years, and 9% for 20-29 years; 55% had hypertension, 44% were overweight, 28% were obese, 53% had abdominal obesity, 71% suffered from hyperlipidemia, 66% reported a history of diabetes in their immediate family members, 4% were current smokers, 16% reported a history of smoking cessation, 3% were current alcohol drinkers, and 3% used to drink alcohol in the past. The patients' knowledge (median score) increased from 7 before initiating the program (Pre-test) to 10 after the completion of the program (Post-test) (P< 0.001, z=-7.61); their attitude (median score) improved from 8 at Pre-test to 10 at Post-test (P< 0.001; z=-6.84). The Mean±SD Pre-test and Post-test scores of the patients' practice were 35.60±6.38 and 41.91±5.23, respectively (P< 0.001; t=-11.95). Conclusion The obtained results indicated the importance of the studied program for the prevention and control of elderly patients' diabetes by improving their knowledge, attitude, and practice. It is recommended that this program be implemented in all health centers of the country.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله

نویسندگان مقاله روح انگیز علیرضایی شهرکی | Roohangiz Alirezaei Shahraki
Iranian Research Center on Ageing, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
گروه سالمندی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.

احمد علی اکبری کامرانی | Ahmad Aliakbari Kamrani‏
Iranian Research Center on Ageing, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
گروه سالمندی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.

رباب صحاف | Robab Sahaf
Iranian Research Center on Ageing, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
گروه سالمندی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.

یداله ابوالفتحی ممتاز | Yadollah Abolfathi Momtaz
Iranian Research Center on Ageing, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
گروه سالمندی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.


نشانی اینترنتی http://salmandj.uswr.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-2214-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده علوم پایه
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات