دوره 19، شماره 72 - ( 5-1398 )
جلد 19 شماره 72 صفحات 155-194 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Paykani T, Vameghi M, Sajjadi H, Mohammadi shahbolaghi F, Mohaqeqi Kamal S H. Children’s subjective well-being A review on definitions and measures. Social Welfare. 2019; 19 (72) :155-194
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-3111-fa.html
URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-3111-fa.html
پیکانی تکتم، وامقی مروئه، سجادی حمیرا، محمدی شاهبلاغی فرحناز، محققی کمال سیدحسین. بهزیستی ذهنی کودک؛ مروری بر تعاریف و سنجه‌ها. رفاه اجتماعی. 1398; 19 (72) :155-194
دکتر تکتم پیکانی، دکتر مروئه وامقی، دکتر حمیرا سجادی، دکتر فرحناز محمدی شاهبلاغی، دکتر سیدحسین محققی کمال
چکیده: (2 مشاهده)
مقدمه
در یک دهه اخیر، پژوهش‌ها درباره بهزیستی ذهنی کودک به عنوان موضوع مهمی در سیاستگذاری اجتماعی و سلامت، افزایش یافته و ابزارهای زیادی جهت سنجش بهزیستی ذهنی کودک بر اساس برخی نظریه‌ها که قابلیت تبیین این مفهوم را دارند، طراحی شده است، به طوری‌که انتخاب ابزار مناسب در بین شمار سنجه‌ها امری چالشی است. هدف اصلی این پژوهش، مرور مطالعات بهزیستی ذهنی کودک و بررسی انواع تعاریف نظری و عملیاتی و ارائه یک دسته‌بندی منظم از تعاریف و سنجه‌هاست.
مرور انتقادی منابع
مفهوم بهزیستی در چارچوب سه نظریه متمایز تعریف شده است؛ نظریه لذت‌گرایی ، نظریه خواسته‌ها و نظریه مبتنی بر نیاز. در این بین، بهزیستی ذهنی کودک در چارچوب دو نظریه نخست که به جنبه‌های ذهنی بهزیستی اشاره دارد مفهوم سازی شده و به معنای غلبه احساسات مثبت بر عواطف منفی و رضایتمندی از زندگی است. ابزارهای متعدد سنجش بهزیستی ذهنی کودک را در یک دسته بندی کلی می‌توان به دو شکل «سنجه‌های کلی / سنجه‌های خاص» و «سنجه‌های تک سوالی/ سنجه‌های چند سوالی» تقسیم کرد. قریب به اتفاق سنجه‌های بهزیستی ذهنی کودک، در کشورهای توسعه یافته و ثروتمند ساخته شده‌اند. پرکاربردترین سنجه‌های بهزیستی ذهنی کودک، انواع مقیاس‌های رضایت از زندگی ، شادکامی، روابط با همسالان، خانواده و دیگران و عزت نفس می‌باشد. مهمترین تعیین‌کننده‌های بهزیستی ذهنی کودک عبارتند از سلامت روان، روابط اجتماعی مثبت، حمایت عاطفی خانواده و شرایط محیط رشد. یافته‌ها نشان داد در پژوهش‌های داخلی، بهزیستی ذهنی کودکان کم سن و سال کمتر ارزیابی شده است.
بحث
مرور منابع نشان داد بهزیستی ذهنی کودک در چارچوب نظریه‌های بهزیستی بزرگسالان تعریف شده و در سنجش این مفهوم نیز، کودک به مثابه بزرگسالی نابالغ در نظر گرفته شده است. پژوهشگران از انواع شاخص‌های ترکیبی جهت سنجش ابعاد عاطفی و شناختی بهزیستی ذهنی کودکان جوامع مختلف و رده‌های سنی متفاوت استفاده کرده‌اند. اطلاعات از طریق مشارکت مستقیم کودک، گزارش والدین و گزارش مربیان جمع آوری شده است. در این راستا، مناقشاتی بر سر توان شناختی کودک و مشارکت مستقیم کودک در فرایند تحقیق وجود دارد.
در یک دهه اخیر، پژوهش‌ها درباره بهزیستی ذهنی کودک به عنوان موضوع مهمی در سیاستگذاری اجتماعی و سلامت، افزایش یافته و ابزارهای زیادی جهت سنجش بهزیستی ذهنی کودک بر اساس برخی نظریه‌ها که قابلیت تبیین این مفهوم را دارند، طراحی شده است، به طوری‌که انتخاب ابزار مناسب در بین شمار سنجه‌ها امری چالشی است. هدف اصلی این پژوهش، مرور مطالعات بهزیستی ذهنی کودک و بررسی انواع تعاریف نظری و عملیاتی و ارائه یک دسته‌بندی منظم از تعاریف و سنجه‌هاست.
مرور انتقادی منابع
مفهوم بهزیستی در چارچوب سه نظریه متمایز تعریف شده است؛ نظریه لذت‌گرایی ، نظریه خواسته‌ها و نظریه مبتنی بر نیاز. در این بین، بهزیستی ذهنی کودک در چارچوب دو نظریه نخست که به جنبه‌های ذهنی بهزیستی اشاره دارد مفهوم سازی شده و به معنای غلبه احساسات مثبت بر عواطف منفی و رضایتمندی از زندگی است. ابزارهای متعدد سنجش بهزیستی ذهنی کودک را در یک دسته بندی کلی می‌توان به دو شکل «سنجه‌های کلی / سنجه‌های خاص» و «سنجه‌های تک سوالی/ سنجه‌های چند سوالی» تقسیم کرد. قریب به اتفاق سنجه‌های بهزیستی ذهنی کودک، در کشورهای توسعه یافته و ثروتمند ساخته شده‌اند. پرکاربردترین سنجه‌های بهزیستی ذهنی کودک، انواع مقیاس‌های رضایت از زندگی ، شادکامی، روابط با همسالان، خانواده و دیگران و عزت نفس می‌باشد. مهمترین تعیین‌کننده‌های بهزیستی ذهنی کودک عبارتند از سلامت روان، روابط اجتماعی مثبت، حمایت عاطفی خانواده و شرایط محیط رشد. یافته‌ها نشان داد در پژوهش‌های داخلی، بهزیستی ذهنی کودکان کم سن و سال کمتر ارزیابی شده است.
بحث
مرور منابع نشان داد بهزیستی ذهنی کودک در چارچوب نظریه‌های بهزیستی بزرگسالان تعریف شده و در سنجش این مفهوم نیز، کودک به مثابه بزرگسالی نابالغ در نظر گرفته شده است. پژوهشگران از انواع شاخص‌های ترکیبی جهت سنجش ابعاد عاطفی و شناختی بهزیستی ذهنی کودکان جوامع مختلف و رده‌های سنی متفاوت استفاده کرده‌اند. اطلاعات از طریق مشارکت مستقیم کودک، گزارش والدین و گزارش مربیان جمع آوری شده است. در این راستا، مناقشاتی بر سر توان شناختی کودک و مشارکت مستقیم کودک در فرایند تحقیق وجود دارد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
تماس با ما
فصلنامه رفاه اجتماعی
تهران، اوین، بلوار دانشجو، خ کودکیار، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، ساختمان فارابی
تلفن دفتر نشریه: 02171732851
وب سایت: http://refahj.uswr.ac.ir
ایمیل: refahj@uswr.ac.ir
