دانش پیشگیری و مدیریت بحران، جلد ۱۵، شماره ۲، صفحات ۲-۲

عنوان فارسی پهنه‌بندی خطر وقوع سیلاب با استفاده از مدل منطق فازی (نمونه موردی:‌ حوضه آبخیز لواسانات)
چکیده فارسی مقاله

در کشور ما انواع مخاطرات طبیعی اتفاق می‌افتد که زلزله، سیل و طوفان از جمله پراهمیت‌ترین این موارد است در این میان احتمال وقوع سیل در مرتبه بالاتری قرار دارد بنحوی که خسارات و مرگ و میر ناشی از آن مرتباً افزایش می‌یابد. از این‌رو توسعه مدل‌‌‌های ‌‌‌پهنه‌بندی و پیش‌بینی وقوع سیلاب جهت اتخاذ تصمیمات بهینه پیش از وقوع سیلاب و پس از آن و نیز مدیریت آن بسیار مهم و ضروری می‌باشد. هدف از این پژوهش، پهنه­بندی خطر سیلاب، در حوضه آبخیز لواسانات با استفاده از مدل منطق فازی می‌باشد. در این تحقیق مهم‌ترین عوامل موثر در ایجاد سیلاب شامل، داده‌‌‌های بارش، شیب، کاربری اراضی و فاصله از آبراهه در نظر گرفته شد. این داده‌‌‌ها با توجه به هدف مورد نظر طبقه بندی و استانداردسازی شدند و بر اساس مدل منطق فازی لایه‌‌‌های رستری وزن‌دهی شده جهت تهیه نقشه پهنه‌بندی سیل در نرم افزار ArcGIS تهیه گردید. در این پژوهش برای از بین بردن نواقص ضرب و جمع فازی از عملگر گاما 0/9 برای پهنه‌بندی سیلاب استفاده شده است. وزن‌دهی لایه‌‌‌ها براساس نظرات 30 کارشناس و خبره در رشته‌‌‌های جغرافیا، منابع طبیعی و عمران صورت پذیرفت. بدین ترتیب پرسش‌نامه‌ای تهیه گردید و بین کارشناسان توزیع گردید و از آن‌ها خواسته شد به هر عامل بین ۰ تا ۱ وزن دهند. در نقشه نهایی بدست آمده، منطقه مورد مطالعه به پنج پهنه خیلی‌خطرناک، خطرناک، با خطر متوسط، ‌‌‌کم ‌خطر و ‌‌‌بی‌خطر به لحاظ وقوع سیلاب تقسیم شده است. نتایج نشان داد پهنه‌ خیلی‌خطرناک 11/8 درصد، پهنه خطرناک،11/3 درصد، پهنه با خطر متوسط‌ 26/7 درصد‌‌، پهنه کم خطر 30/2 درصد و ‌‌‌بی‌خطر 20 درصد  مساحت منطقه را در برگرفته‌اند. در برنامه‌ریزی و توسعه و ساخت و ساز شهری و روستایی باید الزامات پیشگیری و کاهش خطرات سیل، از جمله تأمین مناطق نگهداشت و ذخیرهسازی را در نظر گرفت.

کلیدواژه‌های فارسی مقاله سیل، کوهستان، GIS، آسیب‌پذیری، حوضه آبخیز لواسانات

عنوان انگلیسی Flood Risk Zoning Using Fuzzy Logic Model (Case Example: Lavasanat Watershed)
چکیده انگلیسی مقاله

In our country, various natural hazards occur, with earthquakes, floods, and storms being among the most significant. Among these, the probability of flooding is higher, such that the damages and mortality resulting from it are constantly increasing. Therefore, the development of flood zoning and prediction models is crucial and necessary for making optimal decisions before and after a flood, as well as for its management. The objective of this research is to zone flood risk in the Lavasanat watershed using the fuzzy logic model. In this research, the most important factors affecting flooding, including precipitation data, slope, land use, and distance from waterways, were considered. These data were classified and standardized according to the intended purpose, and based on the fuzzy logic model, raster layers were weighted to prepare a flood zoning map in ArcGIS software. In this study, to eliminate the deficiencies of fuzzy multiplication and summation, a gamma operator of 0.9 was used for flood zoning. Layer weighting was based on the opinions of 30 experts in the fields of geography, natural resources, and civil engineering. A questionnaire was prepared and distributed among the experts, and they were asked to weight each factor between 0 and 1. In the final map obtained, the study area is divided into five zones in terms of flood occurrence: very high risk, high risk, moderate risk, low risk, and no risk. The results showed that the very high-risk zone covers 11.8%, the high-risk zone 11.3%, the moderate-risk zone 26.7%, the low-risk zone 30.2%, and the no-risk zone 20% of the area. In urban and rural planning, development, and construction, the requirements for flood prevention and risk reduction, including the provision of retention and storage areas, must be considered.

کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Flood, Mountainous, GIS, Vulnerability, Lavasanat Watershed

نویسندگان مقاله صیاد اصغری سراسکانرود | Sayyad Asghari Saraskanrood
Department of Physical Geography, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
گروه جغرافیای طبیعی- ژئومورفولوژی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

عقیل مددی | Aghil Madadi
Department of Physical Geography, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
گروه جغرافیای طبیعی- ژئومورفولوژی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

ماهرخ سردشتی | Mahrokh sardashti
Department of Physical Geography, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
گروه جغرافیای طبیعی- ژئومورفولوژی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.


نشانی اینترنتی http://dpmk.ir/browse.php?a_code=A-10-906-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات